اينكه كعبه از سنگ و چوب ساخته شده است، به هیچ وجه بدين معنا نيست كه مسلمانان كعبه الله را همچون بت پرستان بپرستند.
آیا تا حال هیچ مسلمانی را دیده‌اید که کعبه را بپرستد؟! پرستش، یعنی انسان کسی یا چیزی را “إله، معبود و ربّ” خود بداند و هیچ موحد و مسلمانی، نه کعبه و نه هیچ شخص یا چیز دیگری را به جز الله جلّ جلاله”إله، معبود و ربِّ خود نمی‌داند و نمی‌شناسد، چنان که شعار اسلام و شرط اول مسلمانی، اذعان و شهادت به «لا إله الاّ الله» می‌باشد.
آیا هیچ دستوری مبنی بر این که کعبه را بپرستید آمده است؟! و یا تأکید شده که پرستش هر چیزی به غیر خداوند سبحان، کفر و شرک می‌باشد.
دقت شود که روح آدمی، در هر حال و کاری، به سوی محبوبش جهت‌گیری می‌کند، حال یا محبوب غایی‌اش دنیاست و یا خداوند متعال. چنان که در نماز، رو به قبله و یا حتی کنار کعبه، نیت “فربّة الی الله” می‌شود و جهاد نیز اگر “فی سبیل الله” باشد، ارزش دارد.
جسم و بدن انسان نیز باید در عبادت جهت مشخصی داشته باشد تا توحید و وحدت در ظاهر نیز محقق گردد، و چون بدن مادی است، باید به سمت یک نماد و نشانه‌ی مادی جهت‌گیری بنماید. پس خداوند متعال، دستور به ساخت کعبه داد.
اسلام به طور مبنايي و با شديدترين شكل با تفكر شرك آلود بت پرستان مقابله كرده ، از اساس اين تفكر را نادرست خواند. هر نوع تلاشي را براي زدودن آثار شرك و چند خدايي به كار بست؛ اولين حركت مهم رسول خدا در ابتداي ورود به مكه پس از فتح اين شهر بزرگ زدودن پليدي بت ها و آثار بت پرستي از اين خانه الهي بود.
اما آيا توجه ما به كعبه مانند قبله قراردادن آن و سجده به سمت آن ماهیت نظير بت پرستي دارد؟
بر اساس منابع تاريخي، كعبه از زمان پيدايش زمين، محل مبارك و مورد عنايت بوده است. قرآن كريم ميفرمايد: كعبه اولين مكاني است كه براي عبادت عموم مردم قرار داده شده است: خداوند متعال دل و قلب را نیز “بیت الله” قرار داد – کعبه را نیز اولین خانه برای عبادت موحدانش قرار داد و فرمود: “انّ اوّل بيت وضع للناس للذي ببكةمباركا و هديً للعالمين.
اولين خانه‌هایی كه براي عموم مردم قرار داده شده است، خانهیی در مكه است كه مبارك است و هدايتی براي جهانيان است. حضرت آدم خانه كعبه را بنا كرد و خود بر گرد آن طواف كرده؛ بنابراين از ابتدا كعبه، مظهر توجه به خدا و عبادت براي خداوند بوده، مكانی است كه به وسيله پيامبر ساخته شده، توسط پيامبران بعدی، ترميم و تكميل شده است. اولين خانه اي است كه براي عبادت خداوند پايه‌گذاری شده بود.
در دوران جاهليت حجاز، كعبه مركز بتهای مشركان و مكان پرستش بت‌ها شد، اما مهم‌ترين و اولين پيام دين اسلام مبارزه با بت‌پرستی و دعوت به پرستش خدای يگانه ناديدنی بود، از اين رو اسلام در آغاز رسالتش براي جلوگيری از هر گونه توجه به بت‌ها و تثبيت عقيده توحيد در اذهان تازه مسلمانان (كه اكثر آن ها در گذشته بتپرست بودند) مسلمانان در عبادت شان موظف گشتند به سمت بيتالمقدس پايگاه دين توحيدي و معتقدان به توحيد، نماز گزارند تا از تهمت هرگونه توجه به بت‌ها دور باشند.
بعدها به دلايل خاصی مانند سوء استفاده يهوديان و شماتت پيامبر، به فرمان خداوند مسلمانان از بيت المقدس به سوي كعبه روي آوردند، در حالي كه ديگر ذهنيت و شائبه بت پرستی از ميان مسلمانان بيرون رفت. اما آيا ممكن است اسلامي كه به سخت ترين شكل با شرك و بت پرستی مقابله مي كند، مروج نوعی بت پرستی باشد؟ آيا اگر رفتار مسلمان در مورد كعبه شباهتی به بت پرستی داشت؟
اولين ايراد در اين باره توسط خود مشركان و بت پرستان مكه به مسلمانان وارد نمی‌شد؟
مسلما اين گونه نيست، تفاوت مبنايی رفتارما با بت‌پرستان آن است كه آن ها بر بت سجده مي‌كردند ، ولي ما به سوی كعبه بر خدا سجده مي كنيم. سجده ما تنها به سوي كعبه است گرچه در فاصله هزاران كيلومتری باشد اما همواره اين سجده در برابر خداي واحد است.
درست است كه خداوند در هر زمان و مكاني موجود است، ولي براي اين كه همه جهت شان به يك سو باشند، نيز براي ايجاد وحدت و الفت ميان مسلمانان، و همچنان برای هماهنگی روح و جسم انسان به سوی يک جهت، محلي خاص در نظر گرفته شده است كه همه به سوی آن عبادت كنند. هيچ كس كعبه را عبادت نمي كند، مشركان بت ها را مبدأ آثار و تأثيرگذار در افعال مي دانستند، ولي مسلمانان به هيچ وجه كعبه را مبدأ آثار و تأثيرگذاري نمي دانند و هيچ شأني براي آن در نظام آفرينش و ربوبيت معتقد نيستند.
بر اساس دستور صريح قرآن ما مسلمانان موظفيم در وقت نماز به سوي خانه خدا كه قبله ماست به نماز بايستيم و اجزاء نماز را چنان كه به ما گفته شده، به جا بياوريم؛ يكي از اجزا نماز سجده است. در فرهنگ اسلام سجده تنها بر خداوند جايز است، نمي توان بر ديگري سجده نمود . تفاوت ميان دو چيز ( به سمت كعبه يا براي كعبه) كاملاً روشن است. هيچ مسلماني براي كعبه يا به كعبه سجده نمي كند، بلكه به سمت كعبه و براي خدا سجده مي كند، در حالي كه بت پرست براي بت و به بت سجده مي كرد. خداوند همان گونه كه براي كيفيت سجده در نماز جزئيات و شروطي را ذكر فرموده، براي سمت و جهت فرد سجده كننده هم کیفیت و شروط خاصي را معين نموده است كه سمت خانه خدا و كعبه باشد. البته فلسفه اين امر را بايد در حقيقت قبله و ويژه‌گي هاي كعبه و ابعاد توحيدي آن دانست؛ اما نبايد فراموش كرد همه اعمال ما به دستور خداوند و از سر تسليم در برابر خواست اوست. روزي ما را دستور به نماز و سجده به سمت بيت المقدس و روزي ديگر به سمت كعبه فرمان داده است؛ اما همه اين عبادات بايد براي خدا و براي اطاعت از دستور او انجام شود.
خداوند مكان خانه كعبه را كـه در زمـان آدم ساخته شده بود و در طوفان نوح ويران و آثارش محو گشته بود به ابراهیم (ع) نشان داد، طوفانى وزيد و خاكها را به عقب برد و پايه هاى خـانـه آشکار گشت، يا قطعه ابرى آمد و در آنجا سايه افكند، و يا به هر وسيله ديگر خـداونـد مـحـل اصـلى خـانه را براى ابراهيم معلوم و آماده ساخت، و او با هميارى فرزندش اسماعيل آن را تجديد بنا نمود.
اسلام در آغاز رسالتش براي جلوگيري از هرگونه توجه به بت‌ها و تثبيت عقيده توحيد در اذهان تازه مسلمانان که اکثر آن ها در سابق بتپرست بودند مسلمانان در عبادت شان موظف گشتند به سمت بيتالمقدس پايگاه دين توحيدي و معتقدان به توحيد، نماز گزارند تا از تهمت هرگونه توجه به بت ها مبرّا باشند. پس از مدتي که توحيد و يکتا پرستي در دل هاي مومنان استوار شد، به دلايل خاص که در تاريخ آمده، در سال دوم هجرت، کعبه قبله گاه مسلمانان قرار گرفت. در سال هشتم هجري که مکه به تصرف مسلمانان در آمد، تمام بت ها از درون آن براي هميشه پاک گرديد. درست است که خداوند در هر زمان و مکاني موجود است، ولي براي حفظ وحدت جامعه اسلامي، محل خاص در نظر گرفته شده است که همه به سوي آن عبادت کنند.
در حقیقت بت‌پرستی شخصيت انسان را ميشكند و او را وارد خرافات ميكند و باعث ميشود افرادي مثل فرعون ادعاي خدايي كنند گفتند: پيامبر اسلام اولين كاري كه در مكه انجام دادند شكستن 360 بت طوائف مختلف عرب در اطراف كعبه بود.
در زمان ما اگر بت پرستی به شکلی که در زمان جاهلیت بود نيست، ولي امروز بتهايي در درون دلها ساخته شده كه خطرش بيشتر از بتهای ظاهری دیروز است، علاقه به كرسي و مقام در دل بعضي تبدیل به بت شده است و براي رسيدن به آن چه كارهایی كه نميكنند، علاقه به مال و ثروت حتی از طريق وطن‌فروشی، ربا، رشوه،دزدي ،غصب مال ديگران، خوردن مال يتيم و حتي اخيرا تقلب در دارو كه باعث گرفتن جان انسانها ميشود بت در دل آنهاست
پس چه قبله و بیت الله درونی، که “قلب” باشد و چه قبله و بیت الله برونی که “کعبه معظمه” باشد، محل، مکان، سمت و سوی عبادت عبد برای مولایش می‌باشند و نه معبود او، کسی کعبه را نمی‌پرستد که بت او شود و شرک محسوب گردد.
از این رو، در نمازی که به لحاظ فزیکی و بدن در جهت قبله اقامه می‌شود، شرط قبول نیت “قربة الی الله” است و در ورود به مکه و طواف کعبه نیز با با همین قصد و با شعار مبتنی بر شعورِ ” لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ لَا شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ” وارد می‌شوند. همان طور که اگر در نماز نیت “قربة الی الله” نباشد، نماز باطل است، در عمره و حج نیز اگر “تلبیه” به نیت و به زبان گفته نشود، باطل می‌گردد.
عبدالرووف توانا
۲۷ جوزا ۱۴۰۳
یوم عرفه
نظرات بسته شده است.