رفتن به مکتب؛ رویای دختران که در ۱۴۰۲ تحقق نیافت

دانش‌آموزان و دانش‌جویان دختر از سراسر کشور تا آخرین روزهای سال ۱۴۰۲ برای بازگشایی مکتب‌ها و دانش‌گاه‌ها و دست یافتن به یک آینده روشن‌تر در کشور دادخواهی کردند؛ اما هیچ نتیجه‌ی مثبتی در پی نداشت.

نهادها و کشورهای گوناگون نیز در سال ۱۴۰۲ بر آغاز مجدد روند آموزش دختران در افغانستان تاکید ورزیدند.

مریم از دانش‌آموزانی است که در ماه حمل سال ۱۴۰۲ از بسته ماندن مکتب‌ها انتقاد کرد. او با طرح این پرسش که اگر دختری درس خوانده نتواند و پزشک نشود، یک مریض زن نزد کی مراجعه کند، گفت: «چرا مکتب‌ها به‌روی دختران بسته است؟ وقتی که یک داکتر زن نباشد، یک زن مریض پیش داکتر مرد برود؟»

بسته ماندن دروازه‌ نهادهای آموزشی و تحصیلی به‌روی دختران در این سال همواره با واکنش کشورها و نهادهای جهانی روبه‌رو بوده است.

مارکس پوتزل معاون نمایندگی سازمان ملل در افغانستان در باره آموزش دختران گفت: «فکر می‌کنم که مقام‌های کنونی در افغانستان باید اجازه دهند دختران بالاتر از صنف ششم به مکتب بروند. آنان باید اجازه دهند تا دختران به دانش‌گاه بروند. آنان باید به زنان اجازه دهند برای سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی، سازمان‌های غیردولتی ملی و آژانس‌های سازمان‌های ملل متحد کار کنند. آنان باید اجازه دهند زنان در زندگی اجتماعی شرکت کنند. اگر این اتفاق بیفتد، می‌توانم تصور کنم که افغانستان دوباره به جامعه بین‌المللی ملحق می‌شود و کمک کننده‌های بین‌المللی نیز در مورد تعامل با افغانستان تجدیدنظر خواهند کرد.»

توماس وست نماینده ویژه امریکا برای افغانستان هم درباره محدودیت‌های اعمال شده بر زنان در افغانستان گفته بود: «در حالی‌که ما در حال تعامل با امارت اسلامی هستیم، باید مسایل زنان و دختران افغان را در کانون توجه قرار دهیم. محدودیت‌های وضع‌شده بر زنان و دختران در افغانستان، بیشتر از همه، خانواده‌های افغان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»

برخی از مقام‌های انگشت شمار امارت اسلامی نیز پشتیبانی شان را از آموزش دختران در کشور اعلام کردند.

شیرمحمد عباس ستانکزی معین سیاسی وزارت خارجه در این باره گفت: «من یک بار دیگر می‌گویم که دروازه علم نباید بسته نگه‌داشته شود و در این فرق نشود. ما به هر چیز نیاز داریم و ما در هر ساحه به مرد و زن نیاز داریم.»

در بیست‌ونهم ماه سرطان ۱۴۰۲ آزمون کانکور سال ۱۴۰۱ خورشیدی بی حضور دختران از ۲۴هزار داوطلب در یازده ولایت گرفته شد و گرفتن این آزمون نگرانی‌های بیشتری را میان دانش‌آموزان دختر به وجود آورد.

هدیه محمدی، فارغ از مکتب در آن زمان گفت: «ما هم می‌خواهیم در آزمون سهم داشته باشم و آینده خود را بسازیم. خواهش می‌کنم که بگذارند دختران هم درس خود را بخوانند.»

در بیست‌وچهارم ماه سنبله یک بنیاد جهانی زیر نام “آموزش بالاتر از همه” گفت که نام افغانستان در فهرست کشورهای است که در بدترین اوضاع آموزشی قرار دارد.

ملیحه مالک، مدیر اجرایی برنامه حفاظت از آموزش در جنگ و ناامنی در این بنیاد گفته بود: “برخی از کشورهای اند که نام شان در این فهرست گنجانیده شده، به‌شمول افغانستان. حمله بر آموزش در افغانستان از تمامی طرف‌ها بوده، هم از سوی بازی‌گران دولتی و هم از سوی بازی‌گران غیردولتی و این امر به‌گونه‌ی مداوم روند آموزش را زیان رسانده است. ممنوعیت‌های جدید در برابر آموزش در افغانستان هنوزهم چالش برانگیر اند.”

ندا محمد ندیم سرپرست وزارت تحصیلات عالی در ماه جوزای این سال در سفر به تاتارستان روسیه، خواهان پشتیبانی از بخش آموزش در افغانستان شد و از کشورهای همسایه خواست تا کادرها را به افغانستان بفرستند.

آقای ندیم در آن نشست افزود: «از کشورهای دوست انتظار داریم تا با فرستادن کادرهای مسلکی به افغانستان و یا هم در کشورهای خود شان برای تربیه کادرهای مسلکی با فراهم کردن زمینه‌ بورسیه‌ها، از تحصیلات عالی در افغانستان حمایت کنند.»

سید حبیب‌الله آغا سرپرست وزارت معارف  هم در ماه میزان وعده فراهم‌سازی زمینه‌های بهتر آموزشی را برای دانش‌آموزان در کشور داد.

سرپرست وزارت معارف گفت: «وزارت معارف متعهد است تا خدمات آموزشی خود را در تمام ساحات افغانستان در بخش آموزش‌های دینی و عصری به شکل متوازن به آسانی فراهم سازد.»

با آن‌که برای دانش‌آموزان دختر در این سال اجازه رفتن به مکتب داده نشد؛ اما وزارت معارف در ماه دلو اعلام کرد که بیش از ۳۵هزار مکتب و مدرسه در سراسر کشور فعالیت دارند و هزاران تن در آن مصروف آموزش هستند.

منصور احمد حمزه سخن‌گوی وزارت معارف ‌افزود: «رهبری وزارت معارف تلاش ورزیده جاهای که از آموزش محروم مانده بودند و حق شان از آن‌ها گرفته شده بود، به‌گونه‌ی کامل برای آن‌ها خدمات ارایه کند و وزارت معارف صد در صد متعهد است به نقاط دوردست خدمات متوازن آموزشی را فراهم کند.»

سال تحصیلی در ولایت‌های سردسیر کشور در نخستین روز ماه حوت بدون حضور دختران آغاز شد.

با این همه، هنوز هم هیچ خبری امیدوارکننده‌ی درباره باز شدن دروازه مکتب‌ها به‌روی دختران بالاتر از صنف ششم و باز شدن دانش‌گاه‌ها به روی دختران دانش‌جو نیست.